Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach

Program Niepodległa

Ciekawostki nt. polskiej historii i obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości

  • Czy znasz historię wystroju Sali Sejmu Śląskiego?

    Czy wiesz, że…

    W Sali Sejmu Śląskiego umieszczono popiersia czterech mężczyzn, wyrzeźbione w brązie. W ten sposób uhonorowano tych, którzy swoją patriotyczną działalnością podtrzymywali na Górnym Śląsku polską świadomość kulturalną i narodową.

    Upamiętniono: Karola Miarkę (1825-1882), Pawła Stalmacha (1824-1891), Juliusza Ligonia (1823-1889) oraz Józefa Londzina (1862-1929).

    Niestety patriotyczna wymowa tych dzieł sztuki spowodowała, że zostały one usunięte przez okupanta hitlerowskiego, i prawdopodobnie przetopione, a uzyskany surowiec wykorzystano dla wsparcia niemieckiego wysiłku wojennego.

    Sala Sejmu Śląskiego dawniej /fot. ze zbioru Narodowego Archiwum Cyfrowego/

    Współcześnie widniejące w Sali Sejmowej popiersia zostały odtworzone w 1986 roku, lecz wykonano je w technologii papier-mache i są znacznie mniejszego rozmiaru.

    Co interesujące, nie odtworzono popiersia Józefa Londzina, którego postać, jako katolickiego duchownego, nie została zatwierdzona przez ówczesną cenzurę – w miejscu jego popiersia ustawiono rzeźbę innego zasłużonego krzewiciela polskości na Górnym Śląsku – Józefa Lompy (1797-1863).

    Sala Sejmu Śląskiego dziś /fot. A. Karendał, ŚUW/





    Autorem oryginalnych rzeźb był znany międzywojenny artysta Marcin Rożek, powstaniec wielkopolski, który po zajęciu ziem polskich przez najeźdźcę hitlerowskiego ukrywał się. Złapany i uwięziony, został skierowany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, ponieważ odmówił wykonania popiersia Adolfa Hitlera. W obozie tym zmarł w roku 1944.

  • Czy wiesz... ?

    Czy wiesz... 

    Jak traktować polską flagę z szacunkiem?


    Zdjęcie z podnoszenia flagi na maszt /fot. A. Karendał, ŚUW/

    • Flaga eksponowana publicznie musi być czysta i mieć czytelne barwy. Nie może być pomięta lub postrzępiona.
    • Flagą nie oddaje się honorów żadnej osobie, nie pochyla się jej przed żadną inną flagą lub znakiem.
    • Flagą nie można przykryć pomnika lub tablicy pamiątkowej przed ich odsłonięciem.
    • Podczas uroczystości flagi znajdujące się na odpowiednich podstawach lub stojakach należy umieścić po lewej stronie pomnika (dla patrzącego na
      pomnik), w kolejności zgodnej z hierarchią.
    • Flaga nigdy nie może dotknąć podłogi, ziemi, bruku lub wody.
    • Flaga nie może służyć jako nakrycie stołu lub opakowanie jakiegoś przedmiotu.


    Flaga RP ma proporcje 5:8. Nie wolno na niej umieszczać żadnych napisów i rysunków.

    Powszechny stał się zwyczaj umieszczania na barwach narodowych nazw miejscowości, z których przyjeżdżają kibice na zawody sportowe, aby jednak nie naruszać zasad, powinny to być barwy narodowe, a nie flagi o proporcji 5:8.

    /na podstawie: https://mswia.gov.pl/ftp/MINIPRZEWODNIK__MSWiA_DO_CZYTANIA.pdf/

  • Kim był Wojciech Korfanty?

    Czy znasz...

    Wojciecha Korfantego?



    WOJCIECH KORFANTY 
    był śląskim działaczem 
    społeczno-politycznym, politykiem, publicystą, a zarazem obrońcą polskości Górnego Śląska. To jedna z najważniejszych postaci dla Śląska i jego walki o przyłączenie do Polski. 

    20 kwietnia 2018 r. minęła 145. rocznica urodzin tego jednego
    z najwybitniejszych Polaków żyjących na przełomie XIX i XX wieku. 

    Urodził siPomnik Wojciecha Korfantego w Katowicach /fot. ŚUW/ę w 1873 roku w Sadzawce (obecnie Siemianowice Śląskie), w rodzinie górniczej.  Do dziś w Siemianowicach stoi Dom Korfantych przy ulicy Mysłowickiej 3. Na elewacji tej kamienicy wmurowane są dwie tablice pamiątkowe. Niestety nie jest to budynek, w którym Korfanty się urodził i gdzie spędził dzieciństwo. Jego dom już nie istnieje. Jak wieść niesie, przyszły komisarz plebiscytowy mieszkał wraz z rodzicami i rodzeństwem w parterowej chacie bielonej wapnem. Obecny Dom Korfantych został zbudowany dużo później i jego współwłaścicielem był Wojciech, ale sam nigdy w nim nie zamieszkał.

    Korfanty został ochrzczony w kościele tymczasowym pw. Matki Bożej Różańcowej, służącym wiernym w latach 1867-1884 i znajdującym się w miejscu kaplicy Ogrójca z 1910 roku. W czasie chrztu nadano Korfantemu imię Adalbert – Wojciech.

    Korfanty naukę rozpoczął w 1879 roku w siemianowickiej Szkole Ludowej, a kontynuował ją w gimnazjum w Katowicach. Po ukończeniu w trybie eksternistycznym szkoły średniej zapisał się na Politechnikę w Charlottenburgu, później studiował prawo i ekonomię na Uniwersytecie we Wrocławiu.

    W czasie swego życia Wojciech Korfanty imał się różnych prac, pracując m.in. w kopalni. W 1901 r. jako członek Ligi Narodowej zatrudnił się w „Dzienniku Berlińskim”. Po pierwszej wojnie światowej wszedł w skład m.in. Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. W styczniu 1920 roku został mianowany przez rząd polski komisarzem plebiscytowym na Górnym Śląsku i kierował całością przygotowań organizacyjnych, propagandowych i politycznych do plebiscytu. Ten przywódca zwycięskiego III Powstania Śląskiego uznawany jest za polityka kompromisu. Wyszedł z tradycji parlamentaryzmu europejskiego, uchodząc za jednego z bardziej sprawnych polskich posłów, do czego przyczyniły się jego 15-letnie doświadczenia parlamentarne w Berlinie.

    Korfanty został pochowany na cmentarzu w Katowicach przy ulicy Francuskiej.  

    „...Polska wspólnota narodowa jest streszczeniem naszej przeszłości, przedmiotem wysiłków teraźniejszości i troską naszej przyszłości..." – głosił w jednym ze swoich przemówień. 

  • Czy słyszałeś poloneza?

    Czy znasz tradycyjne polskie tańce?

    Obok mazura i krakowiaka najstarszym polskim tańcem jest polonez.

    Kadr z filmu Taniec polonez w filmie "Pan Tadeusz" w reżyserii Andrzeja Wajdy (1998), fot. Piotr Bujnowicz/ FabrykaObrazu.com / Forum

    Forma ta została spopularyzowana w twórczości Fryderyka Chopina, gdzie obecna jest głównie w utworach przeznaczonych na fortepian solo. Spośród szesnastu fortepianowych polonezów Chopina tylko siedem zostało opatrzonych opusem i uznanych przez kompozytora za godne wydania. Pozostałe dziewięć polonezów pochodzi z wczesnych lat twórczości Chopina i nie zostały wydane za jego życia.

    FRYDERYK CHOPIN I PROGRAM NIEPODLEGŁA

    XIV Międzynarodowy Festiwal Muzyczny Chopin i jego Europa. Niepodległa. Od Chopina do Paderewskiego jest częścią obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości.

    Chopin i Paderewski – dwie ikoniczne postaci dla polskiej kultury; twórcy, których dziedzictwo przyczyniło się odzyskania przez Polskę statusu wolnego państwa. Pierwszy, w czasie gdy wolności dla kraju próżno się było spodziewać, stworzył w swoim dziele najtrwalszy idiom polskości; drugi walnie przyczynił się do odzyskania niepodległości, w walce o nią wykorzystując swój status artysty legendarnego. Paradoksalnie niedoceniany przez współczesnych sobie rodaków jako kompozytor pozostawił utwory wyjątkowej urody i niezaprzeczalnej wartości, o czym m.in. przekona nas program festiwalu. Chopin i Paderewski mają stać się pretekstem do przyjrzenia się bogactwu polskiej muzyki – od czasów rozbiorów po współczesnych twórców.

    Więcej informacji na temat festiwalu: https://niepodlegla.gov.pl/aktualnosci/niepodlegla-od-chopina-do-paderewskiego-festiwal-chopin-i-jego-europa-juz-w-sierpniu/

    Na podstawie: portalu Instytutu Adama Mickiewicza culture.pl;
    strony rządowego programu wieloletniego niepodlegla.gov.pl